Khe Rỗ là một địa danh nằm trong Khu bảo tồn thiên nhiên Tây Yên Tử, thuộc địa phận xã An Lạc, huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang; cách trung tâm thành phố Bắc Giang khoảng 95km về hướng Đông, cách Hà Nội khoảng 145km về hướng Đông Bắc, theo tuyến Hà Nội – Bắc Giang – Sơn Động - Đình Lập (Lạng Sơn). Nơi đây với đặc trưng là khu rừng nguyên sinh, cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, hệ động thực vật phong phú, là một điểm đến du lịch tiêu biểu cho hệ sinh thái rừng vùng Đông Bắc Việt Nam, điểm hấp dẫn, thú vị đối với những người ưa khám phá, trải nghiệm, tìm hiểu các nét văn hóa truyền thống của người người Tày, Hoa, Dao và một số ít người Kinh.
Khe Rỗ có khí hậu trong lành, mát mẻ với nhiệt độ trung bình từ 24 - 280C vào mùa Hè; vào mùa Đông nơi đây lại khoác trên mình chiếc áo ấm áp từ sự đan xen của những tán cây rừng rậm rạp. Rừng nguyên sinh Khe Rỗ có tổng diện tích tự nhiên 7.153ha, nằm trong ba lưu vực Khe Rỗ, Khe Đin và Khe Nước Vàng. Rừng ở đây rất phong phú về động, thực vật quý hiếm với 786 loài thực vật, 226 loài động vật có giá trị nhiều mặt về kinh tế, bảo vệ môi trường, bảo vệ nguồn gien. Trong số các loài thực vật có 43 loài thực vật quý hiếm như đinh, lim, sến, táu, bách diệp, pơ mu, chò chỉ, kim giao, trầm hương, lát hoa, trò vẩy, bẩy lá… Đặc biệt, khi đến khám phá, trải nghiệm hệ sinh thái rừng nguyên sinh Khe Rỗ, du khách không những được chiêm ngưỡng phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ với những dãy núi trùng điệp nối tiếp nhau. Trong khe núi có nhiều mạch nước ngầm tuôn chảy tạo thành những dòng suối, trong đó có 2 con suối lớn là suối nước Vàng và Khe Đin. Sở dĩ gọi là suối nước Vàng vì nước ở con suối này vàng như mật ong; trong khi đó, suối Khe Đin lại chảy dài tạo thành những đoạn thác cao. Nơi thác nước đổ xuống tạo thành những hồ nước trong vắt nhìn tận đáy. Qua một vài con suối nhỏ, men theo sườn núi đi sâu vào trong rừng, du khách sẽ ngỡ ngàng trước một bức tranh thiên nhiên muôn màu sắc được tạo nên bởi những cánh rừng già rậm rạp, um tùm, mà còn được trải nghiệm sự độc đáo chỉ có ở Khe Rỗ, đó là cây đa tình hằng trăm năm tuổi bên bờ suối, nơi chứng kiến chuyện tình của nhiều thế hệ người dân An Lạc đến đây để tâm tình và kết tóc xe duyên; những tiếng “nhạc rừng” vui tai, trầm bổng như tiếng đàn đá ngàn năm hòa quyện giữa núi rừng thanh bình, những âm thanh đó được phát ra từ những tấm bê tông được đậy trên mặt kênh mương lấy nước từ đỉnh núi phục vụ đời sống và sản xuất, mỗi du khách sẽ là một nghệ sĩ tạo ra bản hòa âm “nhạc rừng” bằng chính bước chân của mình trên những tấm bê tông y như những phím đàn pinao. Đây cũng là lối vào điểm dừng chân Vũng Tròn, đỉnh Khau Tron hùng vĩ và xa xa là khu rừng cây táu nguyên sinh, cổ thụ 5-7 người ôm không xuể…
Khu vực rừng nguyên sinh Khe Rỗ là nơi sinh sống của nhiều cộng đồng dân tộc như: Tày, Dao, Hoa, Kinh… Mỗi dân tộc có những phong tục tập quán độc đáo khác nhau. Du khách đến đây, ngoài khám phá bản sắc văn hóa các dân tộc còn có cơ hội thưởng thức những món ăn đặc sản của địa phương như: Món cá trôi mắt đỏ, ốc hương, cá bống suối, trứng kiến rừng, xôi trứng kiến, rau và măng rừng...
Rừng nguyên sinh Khe Rỗ có đầy đủ các yếu tố thuận lợi để phát triển các loại hình du lịch như: du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm, du lịch nghiên cứu, du lịch nghỉ dưỡng. Những năm gần đây, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tích cực phối hợp với Ủy ban Nhân dân huyện Sơn Động, chính quyền xã An Lạc và Hợp tác xã Du lịch cộng đồng An Lạc hình thành, khai thác điểm du lịch cộng đồng nhằm đưa nơi đây trở thành một trong những điểm du lịch cộng đồng tiêu biểu của du lịch Bắc Giang.
Hiện tại, điểm du lịch cộng đồng bản Nà Ó, xã An Lạc, huyện Sơn Động thường xuyên đón các đoàn du khách đến khám phá, thưởng ngoạn phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ, trải nghiệm bản sắc văn hóa phong phú và nghệ thuật ẩm thực độc đáo, với nét đặc sắc riêng có của vùng cao huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang.Một số hình ảnh tại Khe Rỗ:
Điểm đón khách của HTX Du lịch cộng đồng An Lạc. (Ảnh: Bảo Huy).
Nhà của người Tày. (Ảnh: Bảo Huy)
Nguyễn Trường Sinh
Phó Trưởng phòng Quản lý Du lịch, Sở VHTT&DL
