Hai cây đa già có độ tuổi dễ đến hàng trăm năm, quắn quýt, ôm chặt lấy nhau, ngày đêm nghe gió ru, suối chảy như có ai thủ thỉ câu chuyện tình lãng mạn lưu truyền hết đời này qua đời khác.

Khách du lịch bên cây đa tình ở Khe Rỗ. Ảnh: Hương Giang

Chuyện kể rằng, hai cây đa này thiêng lắm. Gái trai muốn kết bạn, chỉ cần dẫn nhau đến gốc đa thầm thì khấn vái, sẽ nên vợ nên chồng. Cặp đôi nào trắc trở, đến đây cầu nguyện sẽ nên duyên. Thậm chí, có cặp vợ chồng đã hàng năm trời trục trặc, đến mức không còn muốn nhìn mặt nhau, nhưng chỉ một lần dắt nhau đến bên cây đa chuyện trò, tình yêu vẫn dần trở lại… Dân trong vùng gọi đó là CÂY ĐA TÌNH…

Đó chỉ là một trong những câu chuyện vô tiền khoáng hậu. Chẳng biết tự bao giờ, hai cây đa ấy cùng với hồ Vũng Tròn, đỉnh Khẩu Chọn, thác Khe Vàng, suối Khe Đin, bản người Dao… đã trở thành những điểm dừng chân lý thú trong các tựa điền dã của khách thập phương khi đến với vùng rừng núi ngút ngàn Khe Rỗ.

Cách TP Bắc Giang khoảng 80 km về phía Đông Bắc, rừng Khe Rỗ nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Tây Yên Tử, thuộc địa bàn xã An Lạc (Sơn Động). Đây là một khu rừng nguyên sinh tiêu biểu cho vùng Đông Bắc Việt Nam

Với diện tích 7.153ha trong đó có 5.092ha là rừng tự nhiên, rừng nguyên sinh Khe Rỗ có thảm động thực vật phong phú, đa dạng, nhiều loài gỗ, thảo dược quý hiếm với 236 loài thực vật và cây lấy gỗ, 255 loài dược liệu, hàng trăm loài thú, chim, bò sát, trong đó nhiều loài có tên trong sách đỏ, có loài gần như đã bị tuyệt chủng trên phạm vi toàn cầu.

Do đặc trưng địa hình núi cao, rừng nguyên sinh Khe Rỗ được thiên nhiên ưu đãi ban tặng cho một khí hậu trong lành, mát mẻ vào mùa hè, ấm áp vào mùa đông.

Đến với rừng nguyên sinh Khe Rỗ, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một phong cảnh thiên nhiên hùng vĩ với những dãy núi trùng điệp nối tiếp nhau. Khe núi có nhiều mạch nước ngầm thường xuyên tuôn chảy tạo ra những dòng suối trong mát, luồn lách, ôm ấp các ngọn núi. Đặc biệt, trong Khe Rỗ có hai con suối lớn là Nước Vàng và Khe Đin. Sở dĩ gọi là suối Nước Vàng vì con suối này có dòng nước vàng chảy quanh năm như mật ong; trong khi đó, suối Khe Đin lại chảy dài với những đoạn thác cao đến ba, bốn tầng, mỗi tầng khoảng 30 - 40m. Nơi thác nước đổ xuống là những vũng nước trong vắt nhìn thấu đáy như: Vũng Tròn, Vũng Soong... thích hợp cho bơi lội hay tắm mát, những chuyến picnic, leo núi khám phá rừng nguyên sinh. 

Xã viên HTX du lịch cộng đồng xã An Lạc tham gia lớp học hát then.  Ảnh: Trần Anh

Không chỉ hấp dẫn bởi cảnh quan thiên nhiên thơ mộng, hữu tình và hệ động thực vật phong phú, đa dạng, khu vực rừng nguyên sinh Khe Rỗ còn là nơi chung sống của nhiều cộng đồng dân tộc, mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa khác nhau, phong tục tập quán riêng biệt, tạo nên nét đặc trưng của văn hoá mang tính vùng miền. Người dân tộc sống ở vùng này chủ yếu là người Tày, Dao, Hoa... Ngoài ra, du khách còn có thể đến thăm bản dân tộc Sán Chí với hơn 40 hộ và thưởng thức đặc sản địa phương như mật ong rừng nguyên chất, cá suối, ốc khe, bánh cốc mò, bánh vắt vai, cơm lam, nghe hát Then, đàn tính…Với những tiềm năng tự nhiên sẵn có, rừng nguyên sinh Khe Rỗ có đầy đủ các yếu tố thuận lợi phù hợp cho việc phát triển các loại hình du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm, du lịch nghiên cứu, nghỉ dưỡng… 

Sớm thấy được tiềm năng rừng Khe Rỗ, cách đây 4 năm, một tổ chức phi Chính phủ của Ý đã giúp Bắc Giang nói chung, huyện Sơn Động nói riêng triển khai và hướng dẫn cho người dân xã An Lạc kiến thức ban đầu về cách thức làm du lịch cộng đồng (dự án GTV) như cách giao tiếp, tiếp khách, chuẩn bị nơi ăn, nơi ở, bố trí các phần công việc phù hợp để khách cùng tham gia cấy trồng, lấy cây thuốc, đánh bắt cá suối, chế biến các món ăn dân tộc...Tiến thêm một bước, được sự quan tâm của huyện, của tỉnh, năm 2012, Ban Quản lý du lịch cộng đồng xã An Lạc được thành lập. Mặc dù kinh phí còn hạn hẹp, xã vẫn chọn 10 gia đình làm điểm với định hướng các gia đình tự đầu tư vốn làm các nhà sàn bản địa bảo đảm các tiêu chuẩn cơ bản phục vụ khách du lịch, có nhà vệ sinh khép kín, mua sắm xoong nồi, bát đĩa đủ ở mức tối thiểu. Chủ các gia đình được đầu tư hướng dẫn kỹ thuật nấu ăn, kỹ năng tiếp khách, nhất là khách nước ngoài. Tiếp đó, tháng 7-2014, Hợp tác xã du lịch cộng đồng xã An Lạc cũng được thành lập với 10 thành viên đầu tiên là các hộ gia đình manh nha từ dự án GTV. Rồi các đội hát Then, đội hướng dẫn viên du lịch cũng lần lượt ra đời…

Song song với định hướng phát triển du lịch cộng đồng, tiềm năng về du lịch sinh thái, du lịch leo núi, du lịch mạo hiểm, tắm suối, cắm trại trong rừng kết hợp nghiên cứu khoa học… của vùng thâm sơn cùng cốc Khe Rỗ đã “lọt mắt xanh” Công ty Cổ phần Du lịch Đường Việt (VIETLINES & FLEXI TOURS)- một doanh nghiệp có tên tuổi trong “làng” du lịch Việt Nam. Dự án xây dựng Khu du lịch sinh thái rừng Khe Rỗ theo hướng thân thiện với môi trường từng bước hoàn tất. Ngày 5/6/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang ban hành Quyết định số 716/QĐ-UBND, phê duyệt Quy hoạch chi tiết xây dựng Khu du lịch sinh thái rừng Khe Rỗ, do Công ty Cổ phần Du lịch Đường Việt làm chủ đầu tư. Theo đó khu vực quy hoạch thuộc Tiểu khu 137, phân khu dịch vụ hành  chính 2, Khu bảo tồn thiên nhiên Tây Yên Tử với diện tích 19,6 ha, thuộc địa bàn thôn Nà Ó, xã An Lạc với tổng vốn đầu tư khoảng 50 tỷ đồng, quy mô đón 5.520 khách/ngày/đêm, tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động, các hộ gia đình và hàng nghìn lao động địa phương sau 5 năm triển khai xây dựng.

Dự án sẽ có ba phân khu chức năng, bao gồm: Khu đón tiếp, khu khách sạn nghỉ dưỡng tiêu chuẩn ba sao và khu trung tâm dịch vụ du khách cùng các công trình phụ trợ như hệ thống cầu treo (hai cầu); hệ thống cáp treo hiện đại (gồm hai ga chính và một ga trung chuyển); hệ thống đường mòn ngắm cảnh quan kết hợp tuần tra bảo vệ rừng (gồm ba tuyến Vũng Tròn - Khau Chon; Vũng Tròn - Cam cang; Vũng Tròn - Khe Đin với tổng chiều dài khoảng 20 km), hệ thống bể bơi, khu giải trí, khu y học dân tộc, khu nhà hàng ven suối, các chòi gỗ, tranh tre nứa lá dọc các tuyến đường mòn du lịch…

Tất cả đều đã sẵn sàng và đầu năm con dê này, dự án sẽ được khởi công dưới sự quản lý, kiểm tra chặt chẽ của các cơ quan chức năng cấp tỉnh, cấp huyện và sự giám sát của cả cộng đồng dân cư trong khu vực.

Với tất cả những gì đã và sẽ có, hy vọng trong một tương lai gần, mọi tiềm năng đang còn tiềm ẩn dưới tán rừng Khe Rỗ sẽ được đánh thức. Tài nguyên rừng được giữ gìn, phát triển. Rừng sẽ xanh hơn trong khi bản sắc văn hóa vẫn được giữ gìn.