Bản Đá Húc cách trung tâm xã Bình Sơn, huyện Lục Nam (Bắc Giang) khoảng 8 km. Từ con đường liên xã chạy qua bản nhìn lên là màu xanh thẫm của khu rừng nguyên sinh - rừng lim xanh. Ngay bìa rừng là ngôi đình cổ kính nhìn ra khu định cư của đồng bào Cao Lan.

Đình Đá Húc bên rừng lim.

Anh Tơ Văn Thành, trưởng bản cho biết, rừng lim xanh của đồng bào Cao Lan nơi đây có từ lâu đời. Khu rừng rộng khoảng 6ha với gần 200 gốc lim và nhiều loại cây gỗ quý khác. Qua năm tháng, rừng lim được đồng bào chăm sóc, bảo vệ như báu vật của bản. 

Già bản Tơ Văn Quang (82 tuổi) tâm sự: Từ khi tôi còn bé, rừng lim đã có rồi. Ông cha tôi cũng nói khi sinh ra, rừng lim cũng đã xanh tốt như vậy! Chỉ có thể nói rằng những cây lim ở đây đã hàng trăm tuổi. Trong số đó, hai cây lim bên trái cửa đình cao chừng 50 mét, tán rộng khoảng 25m, thân cây to 3-4 người ôm không xuể. Người dân nơi đây vẫn kể cho nhau nghe nhiều câu chuyện kỳ bí xung quanh rừng lim xanh và ngôi đình cổ. 

Theo già bản Tơ Văn Quang, rừng lim thiêng lắm vì nó gắn liền với ngôi đình cổ thờ thần Cao Sơn, thần Rừng (bà Mẹ xứ sở), thần Đất, thần Nông và Cô Bé cửa rừng. Như thách thức cùng thời gian, rừng lim từng tránh được bao hòn tên mũi đạn trong cuộc chiến chống giặc ngoại xâm. 

Địa bàn Mai Sưu, Nghè Mản và Đá Húc từng diễn ra những trận càn quét ác liệt của thực dân Pháp. Nhiều trận càn của giặc làm vùng rừng núi này tan hoang nhưng rừng lim vẫn hiên ngang xanh tốt. Năm 1948, giặc Pháp nhảy dù xuống Mai Sưu, càn quét vào Nghè Mản, bản Đá Húc, giết chết một người dân vô tội. Giữa lúc giặc Pháp đang càn quét, tàn sát dân lành thì già bản bình tĩnh lên rừng lim làm lễ tại đình cầu thần Rừng bảo vệ dân bản, đuổi lũ giặc Pháp xâm lược. Quả nhiên sau đó trời đổ mưa lớn, nước lũ tràn về, quân giặc phải rút lui. Từ đó đồng bào Cao Lan được yên ổn.

Còn anh Tơ Văn Thành kể, năm 2003, bọn lâm tặc sau nhiều lần ngã giá mua rừng lim không được, chúng mưu tính cưa rễ những cây lim xanh để cây chết dần. Giữa đêm 30 Tết, khi kẻ xấu đang thực hiện hành vi này thì bị đồng bào phát hiện, đuổi bắt khiến chúng phải bỏ chạy. Sự việc được báo chính quyền và xã đã cử lực lượng dân quân tự vệ canh giữ rừng lim. 

Cũng từ đó, người dân trong bản đều ý thức được trách nhiệm gìn giữ, bảo vệ khu rừng. Ngôi đình Đá Húc bên rừng lim xanh trở nên linh thiêng và là niềm tự hào, tôn kính của đồng bào Cao Lan nơi đây. Không ai dám tự ý chặt phá cành, cây ở rừng lim. Hàng năm vào lễ hội 15-3 hoặc những ngày sự lệ của đồng bào Cao Lan, mọi người tập trung quét dọn đình, phát cây cỏ dại, chăm sóc cho rừng lim mãi mãi xanh tươi. Mỗi khi có việc đại sự của gia đình, dòng họ, đồng bào thường mang lễ vật đến làm lễ ở đình để cầu thần Rừng phù hộ cho cuộc sống luôn gặp may mắn, bình an.

Theo Báo Bắc Giang