Hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch là “linh hồn”của những sản phẩm du lịch, đóng vai trò quan trọng trong phát triển du lịch. Để du lịch Bắc Giang phát triển xứng với tiềm năng thì việc nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch cần được quan tâm.
Thuyết minh viên giới thiệu tại Nhà trưng bày Khởi nghĩa Yên Thế
Bắc Giang có nhiều tiềm năng để phát triển du lịch với nhiều di tích lịch sử, văn hóa, danh lam thắng cảnh với trên năm trăm lễ hội lớn, nhỏ. Tuy nhiên, đội ngũ hướng dẫn viên du lịch lại ít về số lượng, hạn chế về chất lượng. Hiện nay,số lượng hướng dẫn viên du lịch được Sở VHTTDL Bắc Giang cấp phép là 82 người. Riêng năm 2019, Sở VHTTDL Bắc Giang cấp mới 33 thẻ hướng dẫn viên du lịch, trong đó 4 thẻ hướng dẫn viên du lịch tại điểm, 4 thẻ hướng dẫn viên du lịch nội địa và 25 thẻ hướng dẫn viên du lịch quốc tế. Số hướng dẫn viên tốt nghiệp chuyên ngành du lịch chiếm 40%, còn lại tốt nghiệp các chuyên ngành khác; hơn 50% số hướng dẫn viên, thuyết minh viên hiện nay sử dụng được tiếng Anh. Tuy nhiên theo đánh giá, thì số người được cấp thẻ HDV du lịch chủ yếu không hoạt động trên địa bàn mà làm việc rải rác tại các tỉnh trong cả nước. Số hướng dẫn viên có am hiểu sâu về du lịch Bắc Giang không nhiều
Hiện nay, khu du lịch sinh thái Suối Mỡ và chùa Vĩnh Nghiêm là 2 khu, điểm du lịch của tỉnh có hướng dẫn viên tại điểm (4 - 5 HDV), đáp ứng được nhu cầu của du khách vào mùa cao điểm; còn lại ở các khu, điểm du lịch khác chỉ có từ 1 đến 2 hướng dẫn viên. Ngoài ra, ở Bắc Giang còn có một số TMV, HDV kiêm nhiệm đang làm việc tại các cơ quan hành chính sự nghiệp văn hoá. Những TMV kiêm nhiệm này chỉ được huy động vào dịp lễ hội hoặc khi có sự kiện lớn của tỉnh.Chính vì thế vào dịp lễ hội, tình trạng thiếu hướng dẫn viênlà vấn đề bức thiết. Như lễ hội Yên Thế, lễ hội Bổ Đà đầu năm thu hút hàng nghìn lượt khách tham quan, dự hội nhưng tại điểm chỉ có một đến hai thuyết minh là viên chức làm việc tại Phòng Văn hóa Thông tin và Trung tâm VHTT&TT của huyện làm việc kiêm nhiệm. 
Đoàn khảo sát, học tập kinh nghiệm công tác làm du lịch tại một số tỉnh miền Trung do SVHTTDL tổ chức năm 2018Tại Khu du lịch tâm linh, sinh thái Tây Yên Tử - một điểm du lịch trọng tâm của tỉnh đang thu hút được sự quan tâm của động đảo du khách lại chưa có đội ngũ hướng dẫn viên. Khách đến chủ yếu tự tham quan nên chưa đáp ứng được nhu cầu tìm hiểu của du khách do đó không tạo được sự lan toả, quảng bá được giá trị văn hóa cũng như tiềm năng du lịch của địa phương.
Bên cạnh số lượng hạn chế thì chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch Bắc Giang chưa đồng đều, được đào tạo từ nhiều chuyên ngành khác nhau, số người được đào tạo đúng chuyên ngành ít; Hầu hết các hướng dẫn viên hoạt động trên địa bàn tỉnh đều làm kiêm nhiệm ( là các cán bộ, viên chức làm việc tại các cơ quan thuộc ngành văn hoá và một số đơn vị khác). Dotự học, tự đào tạo tại chỗ, chuyên môn chưa sâu nên gặp nhiều khó khăn, lúng túng trong giao tiếp, giới thiệu và xử lý tình huống. Một số HDV chuyên nghiệp tại các công ty lữ hành thì ít quan tâm tìm hiểu sâu về du lịch Bắc Giang. Bên cạnh đó, đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch Bắc Giang còn hạn chế về trình độ ngoại ngữ. Hầu hết các thuyết minh viên làm việc tại các khu, điểm du lịch đều không có chuyên ngành ngoại ngữ. Số người có thể hướng dẫn khách quốc tế rất ít.
Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch nói chung, đội ngũ HDV-TMV nói riêng, tỉnh Bắc Giang đã ban hành Kế hoạch nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch giai đoạn 2017 – 2020. Hàng năm, Sở VHTTDL đều tổ chức các lớp tập huấn nhằm nâng cao kĩ năng, nghiệp vụ cho đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên. Cụ thể, từ năm 2017 đến nay, Sở đã tổ chức 5 lớp tập huấn về du lịch, trong đó có 2 lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ hướng dẫn viên du lịch. Năm 2018, Sở đã tổ chức chương trình khảo sát, học tập kinh nghiệm công tác hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch tại một số tỉnh miền Trung cho các cán bộ, viên chức làm công tác hướng dẫn, giới thiệu tại các khu, điểm du lịch. Tuy nhiên, những lớp tập huấn hoặc chuyến học tập kinh nghiệm được tổ chức trong thời gian 2 đến 3 ngày trong khi nhu cầu của đội ngũ hướng dẫn viên thực sự cần có những lớp đào tạo bài bản hơn, quy mô hơn. Bởi, ở những lớp tập huấn, hầu hết các học viên chỉ được hướng dẫn thuyết minh những điểm, khu du lịch trong tỉnh. Vì vậy, phạm vi kiến thức cho hướng dẫn viên chưa mở rộng, chưa tạo điều kiện để họ tự tin hoạt động thuyết minh ở ngoài tỉnh.
Du khách nghe giới thiệu Mộc bản chùa Vĩnh NghiêmĐể nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn Bắc Giang cần tiếp tục mở thêm các lớp bồi dưỡng về tin học, ngoại ngữ để đáp ứng nhu cầu khách du lịch quốc tế. Đồng thời tổ chức các hội thi hướng dẫn viên, thuyết minh viên giỏi; tạo sân chơi bổ ích để các hướng dẫn viên học hỏi, trau dồi thêm kiến thức.Tổ chức các chuyến tham quan, học tập ở các địa phương để nâng cao hiểu biết và kiến thức thức thực tế cho đội ngũ HDV. Tăng cường công tác quản lý kinh doanh lữ hành, quản lý hướng dẫn viên qua việc cấp thẻ để đảm bảo chất lượng đội ngũ HDV…
Hướng dẫn viên du lịch có vai trò quan trọng quyết định sự thành công của một tour du lịch, để du khách tiếp tục quay trở lại tham quan, trải nghiệm. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch là nhu cầu bức thiết để đưa du lịch Bắc Giang trở thành ngành kinh tế mũi nhọn./.
Nguyễn Thúy
