Bảo tàng Bắc Giang là đơn vị sự nghiệp trực thuộc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Bắc Giang, có chức năng tổ chức thực hiện công tác nghiên cứu và tuyên truyền, giáo dục khoa học thông qua các hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ về bảo tàng và bảo tồn các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể về lịch sử, văn hóa trên địa bàn tỉnh Bắc Giang. Hiện nay, Bảo tàng Bắc Giang được xếp hạng loại II.
Bảo tàng tỉnh Bắc Giang toạ lạc tại số 6 đường Nguyễn Văn Cừ thuộc trung tâm thành phố Bắc Giang. Hiện tại ngoài việc thực hiện các nhiệm vụ chính trị là: Trưng bày sưu tầm và Kiểm kê bảo quản; Nghiên cứu và Bảo tồn Di sản; Tu bổ, tôn tạo di tích...thì hiện nay để lan toả những giá trị văn hoá đến đông đảo công chúng, Bảo tàng tỉnh Bắc Giang còn mở cửa đón khách đến nghiên cứu, học tập, tham quan thông qua các cuộc trưng bày cố định và trưng bày chuyên đề.
Hệ thống trưng bày của Bảo tàng gồm 2 phần: Nội thất và ngoại thất. Phần nội thất tập trung Trưng bày lịch sử xã hội tỉnh Bắc Giang theo biên niên từ thời kỳ tiền, sơ sử, đến hết thời kỳ cách mạng kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, trọng tâm là thời Lý-Trần (Với các tên gọi cụ thể: Khu vực trưng bày Bắc Giang thời tiền, sơ sử và Bắc Giang thời Lý-Trần (thế kỷ 11-15); Khu vực trưng bày Bắc Giang thời Lê Trung Hưng - Mạc (thế kỷ 16-17); Khu vực trưng bày Khởi nghĩa Yên Thế; Khu vực trưng bày Bắc Giang thời kỳ kháng chiến chống Pháp; Khu vực trưng bày Bắc Giang thời kỳ kháng chiến chống Mỹ). Bên cạnh đó còn có khu vực trưng bày các chuyên đề gồm: Gian Khánh tiết; Khu vực trưng bày Bác Hồ với nhân dân các dân tộc tỉnh Bắc Giang; Khu vực trưng bày Thiên nhiên Bắc Giang; Phòng trưng bày các Dân tộc tỉnh Bắc Giang; khu vực trưng bày Gốm Thổ Hà tỉnh Bắc Giang;
Để nâng cao chất lượng phục vụ, Bảo tàng còn phối hợp với các tổ chức, cá nhân thường xuyên tổ chức các trưng bày chuyên đề, các hoạt động trình diễn di sản văn hóa phi vật thể, tạo ra các không gian văn hóa, đáp ứng nhu cầu tham quan thưởng thức các giá trị văn hóa của công chúng. Phần trưng bày ngoại thất được kết hợp sân vườn, cây xanh với những hiện vật có kích thước, trọng lượng lớn gồm: các mảng kiến trúc cổ; các tượng vật linh; các hiện vật khảo cổ tham khảo; nhóm vũ khí, khí tài của quân đội tham gia chống chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ. Trong khuôn viên của bảo tàng còn trưng bày mô hình Nhà sàn của người Cao Lan tạo nên điểm nhất cho không gian văn hóa độc đáo của các dân tộc ít người trong tỉnh. Khu vực khuôn viên của Bảo tàng được trưng bày khá ấn tường, kết hợp với mô hình Caffe sân vườn là điểm check-in lý tưởng của giới trẻ khi tham quan tại đây.
Hiện tại, ngoài việc tổ chức các hoạt trưng bày thường xuyên, Bảo tàng còn tổ chức chương trình giáo dục cho học sinh với các hoạt động tham quan, trải nghiệm phong phú, hàng năm đón hơn 5000 lượt khách tham quan; Đến tham quan Bảo tàng, du khách có điều kiện để được tìm hiểu về Lịch sử hình thành và phát triển của tỉnh Bắc Giang qua các thời kỳ; được tìm hiểu những mốc lịch sử quan trọng của đất nước thông qua các cuộc Trưng bày bằng tranh, ảnh, hiện vật (Kỷ niệm Ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước(30/4/1975-30/4/2021), chiến thắng Điện Biên Phủ (07/5/1954-07/5/2021), Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890-19/5/2021), Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1977-18/5/2021); Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9; Kỷ niệm Ngày Di sản văn hóa 23/11 và Kỷ niệm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944-22/12/2021). Đặc biệt mỗi dịp tết đến, xuân về, trong khuôn viên Bảo tàng tỉnh tổ chức các hoạt động tái hiện lại: Chợ tết xưa với các món ăn đậm chất quê, tổ chức gói bánh Chưng, dựng cây nêu (mong một năm làm ăn thuận lợi, mùa màng bội thu), tổ chức hoạt động trao đổi, giới thiệu đồ cổ...rất thu hút các nhà nghiên cứu, các em học sinh và du khách trong tỉnh.
Bảo tàng tỉnh Bắc Giang không chỉ là một thiết chế văn hóa quan trọng, đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, tham quan học tập của công chúng về di sản văn hóa, góp phần giáo dục truyền thống anh dũng, kiên cường trong dựng nước và giữ nước của các thế hệ người Bắc Giang mà còn là một điểm nhấn trong kiến trúc của thành phố và là điểm đến hấp dẫn đối với du khách khi về thăm Bắc Giang. Hiện tại, Bảo tàng Bắc Giang mở cửa phục vụ công chúng vào giờ hành chính. Vào một số dịp kỷ niệm những ngày lễ lớn Bảo tàng tỉnh Bắc Giang sẽ mở cửa cacr các ngày lễ, thứ 7, chủ nhật để phục vụ công chúng./.
Thuỳ Nhung Bảo tàng tỉnh