Chốn tổ Vĩnh Nghiêm

Chùa Đức La có tên chữ là Vĩnh Nghiêm tự thuộc xã Trí Yên huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang.Nằm cách thành phố Bắc Giang khoảng 20 km về phía nam, Vĩnh Nghiêm là một ngôi chùacổ có niên đại khoảng hơn 700 năm và được coi là chốn tổ của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử-Trường đại học phật giáo đầu tiên tại Việt Nam.

Vĩnh Nghiêm được đặt trên một quả đồi thấp, lưng tựa vào núi Cô Tiên thuộc dãyPhượng Hoàng, phía trước là cánh đồng bằng phẳng, rộng lớn và nhìn ra ngã ba sông phíaLục Đầu Giang – Kiếp Bạc, vùng Cẩm Lý cửa ngõ ra vào núi Yên Tử. Đây được cho là một địathế đẹp không chỉ bởi cảnh quan sơn thủy hữu tình mà còn có vị chí chiến lược về quân sự.Cảnh đẹp của Vĩnh Nghiêm được người đời xưa ca ngợi trên tấm bia lục lăng khắc bằng chữHán vào năm Hoằng Định thứ 7(1606) tại chùa:“Chùa Vĩnh Nghiêm là một danh lam đượcxây dựng giữa một khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp của vùng Kinh Bắc. Nơi đây trangnghiêm rực rỡ, non cao ngàn dặm, trùng trùng điệp điệp vây quanh thành hình cái nong,chùa ở chỗ con sông sóng nước dạt dào mênh mông, quanh co uốn lượn chầu về như dảilụa bạc. Đây là một danh lam đứng đầu trong thiên hạ".

Về kiến trúc: Vĩnh Nghiêm mang nét kiến trúc đặc trưng của chùa cổ vùng Bắc Bộ, được kếtcấu theo lối nội công ngoại quốc. Trải qua nhiều lần trùng tu tôn tạo đến nay đa số nét kiếntrúc còn lại của chùa là những tác phẩm nghệ thuật của thời Lê-Nguyễn. Hiện chùa gồm cáckhối kiến trúc chính như: Cổng tam quan, Tòa tiền đường( tam bảo), Nhà tổ đệ nhất; Gácchuông; Nhà tổ đệ nhị; Hai dãy hành lang đông tây và Khu vườn tháp. Chùa thờ Phật và 3 vịTrúc Lâm tam tổ tức Phật hoàngTrần Nhân Tông (1258-1308), phápdanh ĐiềuNgự GiácHoàng;thiềnsư Pháp Loa(1284-1330)và thiềnsư Huyền Quang(1254-1334).Vĩnh Nghiêm được xây dựng từ thời Lý, mở rộng vào thời kỳ phật giáo ở vào giai đoạn cực thịnh khoảng thế kỷ 13 triều nhà Trần. Tương truyền vua Trần Nhân Tông sau khi trút bỏ hoàng bào đến tu hành tại núi Yên Tử, trong một lần đi qua vùng đất này thấy cảnh trí non xanh, nước biếc, làng quê trù phú và là vùng đất có vị trí chiến lược nên đã ngự lại chùa mở trường thuyết pháp đào tạo tăng đồ. Do đó Vĩnh Nghiêm trở thành trung tâm phật giáo lúc bấy giờ. Sau Trần Nhân Tông, hai vị hành giải học trò của ngài là Pháp Loa và Huyền Quang cũng từng trụ trì tại đây. Chính vì vậy lịch sử phát triển của chùa gắn liền với sự hình thành và phát triển của thiền phái Trúc Lâm Yên Tử và được coi là trường đại học phật giáo đầu tiên ở Việt Nam…vai trò của Vĩnh Nghiêm được khẳng định trong câu ca:

“Ai qua Yên Tử, Quỳnh Lâm

Vĩnh Nghiêm chưa tới, thiền tâm chưa đành”

Cho đến ngày nay Vĩnh Nghiêm vẫn có vị trí quan trọng trong việc gìn giữ, phát huy vốn văn hóa cổ truyền thống. Đặc biệt tại chùa hiện lưu giữ 3050 bản ván khắc chữ Hán và chữ Nôm gồm các bộ kinh sách nhà Phật, sự nghiệp, trước tác của các vị cao tăng có nhiều cống hiến cho sự phát triển của phật giáo, của dân tộc Việt Nam cùng nhiều sách hướng dẫn cách chữa bệnh bằng những cây thuốc dân gian...Đây là bộ sách có giá trị vô cùng to lớn trong nghiên cứu về phật học, khoa học, văn học và lịch sử, trong đó nhiều bộ sách độc bản chỉ còn lại duy nhất ở Vĩnh Nghiêm như bộ sách chữ Nôm “Thiền tông bản hạnh”. Đây là tác phẩm nổi tiếng có giá trị về sự lịch sử phát triển chữ Nôm, ngôn ngữ và văn học Việt Nam. Ngoài ra chùa còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị như: Hệ thống tượng phật, bia đá, hoành phi, câu đối… Năm 1964 Chùa Vĩnh Nghiêm đã được Nhà nước xếp hạng là di tích Lịch sử-Văn hóa cấp quốc gia …Hằng năm, chính quyền và người dân địa phương tổ chức hội chùa vào ngày 14 tháng 2 âm lịch.

Đến với Vĩnh Nghiêm du khách có thể tìm hiểu về đạo Phật, kỹ thuật khắc gỗ để từ đó hiểu thêm về lịch sử, văn hóa, con người Việt Nam…Thắp nén hương thơm, lòng thành hướng Phật, hướng về tổ tông và chầm chậm du khách sẽ thanh thản vãn cảnh chùa trong không gian thanh tịnh thoang thoảng mùi trầm, mùi hương của những cây Lan, cây Đại được trồng rất nhiều trong chùa, trong đó có những cây được trồng từ hơn 300 năm trước. Hay chiêm ngưỡng cây hoa có cái tên thật lạ “Hoa nhập nhân” có niên đại khoảng 700 năm được trồng ngay sau Nhà tổ đệ nhất... Về với Vĩnh Nghiêm về với chốn tổ để đắm mình trong khung cảnh của làng quê thanh bình và nếu muốn du khách cũng có thể thưởng thức bữa cơm chay với nhà chùa….

Sau đây là một số hình ảnh chùa Vĩnh Nghiêm.