Theo kế hoạch trong 2 ngày 3 – 4/12/2010, Hội đồng Thân tộc Việt Nam phối hợp với Hội khoa học Lịch sử Việt Nam long trọng tổ chức đại lễ kỷ niệm 1000 Thân tộc tại Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Tại Bắc Giang, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Giang cũng sẽ phối hợp UBND huyện Lục Ngạn và Hội đồng Thân tộc Việt Nam tổ chức Lễ kỷ niệm “1000 năm họ Thân” từ 19 giờ 30 ngày 03/12 đến ngày 04/12, tại xã Hồng Giang huyện Lục Ngạn, nơi phát tích của dòng họ Thân.
Đền Từ Hả nơi thờ tướng quân Thân Cảnh Phúc, xã Hồng Giang, Lục Ngạn
( ảnh Quốc Hiếu)
Để quản lý nhà nước theo chế độ quân quyền, năm 1010, vua Lý Thái Tổ chia nước ra làm 24 lộ. Trong đó có lộ Bắc Giang, đây là một trong những vùng đất trọng yếu của đất nước được vua giao cho các tù trưởng cai quản. Tại lộ Bắc Giang, Giáp Thừa Quý được giao làm Tù trưởng của Động Giáp, một động lớn và có vị trí quan trọng. Tù trưởng Giáp Thừa Quý đã được vua Lý Thái Tổ gả con gái là Công chúa Đông Thiên cho và đổi họ Giáp thành họ Thân, Thân Thừa Qúy trở thành người nhà trong dòng tộc Hoàng Gia, mở đầu mối quan hệ huyết thống với hoàng gia.Con trai của Thân Thừa Qúylà Thân Thiệu Thái trở thành Phò mãnăm 1029 khi vua Lý Thái Tông gả công chúa Bình Dương. Năm 1066, Thân Cảnh Phúc con trai của Thân Thiệu Thái được vua Lý Thánh Tông gả Công chúa Thiên Thành và cũng trở thành Phò mã…sự kiện ba vị phò mã này được coi là phát tích cội nguồn họ Thân.
Trong tiến trình lịch sử, người họ Thân Bắc Giang đã có mặt khá sớm trong các thế hệ tiền bối lập nên đất Thuận - Quảng. Vào các thế kỷ XIV- XV tài liệu gia phả họ Thân cho biết vị Thủy tổ ở làng An Lỗ (xã Phong Hiền, huyện Phong Điền) là ngài Thân Đại Lang. Năm 1471, sau chiến thắng Chămpa, Thân Phước Cẩm là người lập nên làng Câu Nhi (xã Điện An, huyện Điện Bàn) và là người mở đầu cho dòng họ Thân ở Quảng Nam - Đà Nẵng. Tướng Thân Văn Ngôn được giao trấn thủ thành Đồ Bàn và là người lập nên dòng họ Thân ở tỉnh Bình Định…Người họ Thân đã dần có mặt và sinh sống ở khắp các địa phương trong cả nước.
Đến nay, sau 1000 năm, lớp lớp người con họ Thân đã có nhiều đóng góp vào bảng vàng son oanh liệt, đã góp công rất lớn vào công cuộc bảo vệ và phát triển đất nước. Trong sự nghiệp đấu tranh bảo vệ biên cương tổ quốc và nền độc lập dân tộc, họ Thân được coi là tấm gương về tinh thần đoàn kết các dân tộc vùng biên cương bảo vệ chủ quyền quốc gia. Dòng họ Thân, tiêu biểu là Thân Cảnh Phúc người Bắc Giang, khai sáng và để lại cho muôn đời thế hệ mai sau về lối đánh giặc độc đáo, sáng tạo…mà ngày nay gọi là lối đánh du kích. Trong lĩnh vực khoa bảng, dòng họ Thân đã có nhiều người đỗ đạt, ở Việt Nam hiếm có dòng họ nào mà cả 3 đời ông, cha, con cùng đỗ Tiến sỹ Hán học như gia đình họ Thân ở làng khoa bảng Yên Ninh, và gia đình họ Thân ở làng khoa bảng Phương Độ, tỉnh Bắc Giang. Nơi đây có anh tài như Thân Nhân Trung người đã khai khoa tiến sĩ mở đầu cho dòng họ Thân khoa bảng trong lịch sử Việt Nam, Thân Công Tài người có tầm nhìn chiến lược về kinh tế ở vùng Đông - Bắc tổ quốc, ông đã có công phát triển quan hệ thống thương mại hai nước Việt - Trung trong thế kỷ XVII và là một trong những người có công lập nên phố Kỳ Lừa....
Hiện nay, họ Thân đã có mặt trên 30 tỉnh/thành trong cả nước và một bộ phận không nhỏ đang định cư, học tập và công tác tại nước ngoài. Trải qua biến cố lịch sử, người họ Thân đang tìm đến nhau, tập hợp lại nhau và cùng động viên, giúp đỡ nhau vươn lên xây dựng cuộc sống. Năm 2000 Ban liên lạc họ Thân toàn quốc ra đời, nay là Hội đồng Thân tộc Việt Nam.
Họ Thân tự hào là dòng họ văn vật,có nhiều đóng góp lớn lao cho sự phát triển của dân tộc cũng như sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, sánh vai được với các họ tộc khác trong cộng đồng dân tộc Việt Nam. Phát huy truyền thống 1000 lịch sử, những người con họ Thân hôm nay đang tiếp bước ông, cha ra sức học tập, rèn luyện, cống hiến xây dựng quê hương./.
Thân Quang Huy.
