Trong những năm gần đây, du lịch nông thôn được nhiều địa phương đầu tư, góp phần làm “đòn bẩy” thúc đẩy phát triển kinh tế. Đặc biệt, tiềm năng lớn của du lịch nông thôn đã giúp ngành Du lịch xây dựng nhiều sản phẩm du lịch chất lượng, đa dạng, độc đáo để thu hút du khách trong và ngoài nước.
Lợi thế lớn trong phát triển du lịch nông thôn
Du lịch nông thôn là lợi thế của du lịch Việt Nam, không chỉ góp phần tạo ra nhiều sản phẩm du lịch độc đáo, mà còn giúp tạo việc làm cho người dân bản địa, phát triển kinh tế và an sinh xã hội. Với gần 65,6% dân số hiện sống ở khu vực nông thôn, cùng với lợi thế cảnh quan tươi đẹp, yên bình, lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc, Việt Nam có tiềm năng, thế mạnh lớn trong phát triển du lịch gắn với nông thôn.
Theo thống kê của Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO), lượng khách du lịch tham gia các hình thức du lịch nông thôn và sinh thái chiếm khoảng 10% tổng lượng khách du lịch, với doanh thu khoảng 30 tỷ USD/năm. Mỗi năm, tỷ lệ khách du lịch nông thôn tăng từ 10% đến 30%, cao hơn các hình thức du lịch truyền thống khoảng 4%. Việt Nam là quốc gia được nhiều du khách trong và ngoài nước lựa chọn điểm đến là nông thôn để trải nghiệm, nhất là trong và sau đại dịch COVID-19, du khách có xu hướng tìm đến không gian yên tĩnh, trong lành ở các vùng quê.
Theo TCDL
Việt Nam hiện có ba loại hình du lịch nông thôn, là: du lịch cộng đồng, du lịch canh nông và du lịch sinh thái. Cả nước có 365 điểm du lịch nông thôn ở 37 tỉnh, thành phố và hơn 2.000 làng nghề truyền thống có tiềm năng phát triển về du lịch. Ở nhiều địa phương, du lịch nông thôn đang là mũi nhọn để phát triển kinh tế, có sức hút lớn với du khách. Không ít mô hình du lịch nông thôn đã thu hút du khách, như: “Mùa lúa chín” ở vùng núi Đông - Tây Bắc, du lịch sông nước ở Đồng bằng sông Cửu Long, “Ngắm hoa cà phê” ở Tây Nguyên... Hiện các mô hình du lịch đã tạo sức hút mới cho các làng quê. Du lịch nông thôn đã góp phần đổi thay đời sống của người dân địa phương.
Bên cạnh đó, nhiều địa phương dù không có lợi thế về nông nghiệp, nhưng đã có chiến lược phát triển du lịch nông thôn để hấp dẫn du khách. Điển hình là các tỉnh có lợi thế du lịch biển, như: Quảng Ninh, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Bình… đang tập trung xây dựng thêm sản phẩm du lịch nông thôn mới để tăng thêm sức hấp dẫn.
Tại Hà Nội, với vùng ngoại thành rộng lớn, nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp cùng 806 làng nghề, du lịch nông thôn được xem là “mỏ vàng” của du lịch Thủ đô. Rất nhiều mô hình du lịch nông thôn đã phát triển ở các huyện, thị xã, như: Ba Vì, Quốc Oai, Gia Lâm, Sơn Tây, Mỹ Đức, Thường Tín… Trong đó, có những mô hình được thành phố công nhận là điểm du lịch: Làng Phù Đổng, làng gốm sứ Bát Tràng (huyện Gia Lâm); làng cổ Đường Lâm (thị xã Sơn Tây); làng sinh vật cảnh Hồng Vân (huyện Thường Tín)…
Để du lịch nông thôn phát triển bền vững
Để phát triển du lịch nông thôn theo hướng bền vững, bao trùm và đa giá trị, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Mục tiêu của Chương trình là đẩy mạnh phát triển du lịch nông thôn gắn với phát huy tiềm năng, lợi thế về nông nghiệp, làng nghề, văn hóa và môi trường sinh thái của các địa phương, qua đó nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn; góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông thôn theo hướng tích hợp đa giá trị, bao trùm và phát triển bền vững…
Mục tiêu đến năm 2025 là phát triển, chuẩn hóa các “điểm đến” và sản phẩm du lịch nông thôn; mỗi tỉnh, thành phố phấn đấu có ít nhất một điểm du lịch nông thôn được công nhận gắn với lợi thế về nông nghiệp, văn hóa, làng nghề hoặc môi trường sinh thái của địa phương; 50% cơ sở kinh doanh dịch vụ du lịch nông thôn được công nhận đạt tiêu chuẩn phục vụ khách du lịch; phấn đấu mỗi huyện nông thôn mới có tiềm năng du lịch xây dựng được ít nhất một mô hình chuỗi liên kết du lịch nông nghiệp nông thôn đặc thù. Cùng với mục tiêu là hàng loạt giải pháp cần triển khai thực hiện với những hỗ trợ cụ thể về quy hoạch, nguồn lực đầu tư, kiến thức, kỹ năng làm du lịch... Từ đó hình thành và phát triển các “điểm đến” ở nông thôn một cách bài bản hơn...
Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) cũng vừa triển khai đến các địa phương Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025. Đây là một trong những nhiệm vụ, giải pháp quan trọng để các tỉnh, thành phố tranh thủ lợi thế, thay đổi tư duy, tạo không gian phát triển mới cho khu vực nông thôn.
Triển khai Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Bộ NN&PTNT yêu cầu, các đơn vị, địa phương cần xác định đây là một trong những giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm nhằm phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới. Cùng với việc tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy, hành động cho tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch, người dân, khách du lịch… về phát triển du lịch nông thôn bền vững trong xây dựng nông thôn mới, các địa phương cần tập trung xây dựng các “điểm đến”, sản phẩm du lịch nông thôn, hình thành các tour, tuyến du lịch nông thôn gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa và bảo vệ môi trường; sử dụng nguyên liệu và lao động tại chỗ...
